Koń służbowy w polskiej Policji
W jednostkach organizacyjnych Policji 64 funkcjonariuszy realizuje zadania z zakresu służby patrolowej z wykorzystaniem 69 koni służbowych. Tradycja wykorzystywania koni w Policji sięga okresu międzywojennego. Pierwszy Szwadron Konny Państwowej Policji powołany został w Łodzi, w 1920 r. Służyło w nim 90 funkcjonariuszy.
Jednym z głównych zadań ówczesnej Policji Konnej było m.in. kierowanie ruchem ulicznym. Patrole konne używane były także do służby w miejscach publicznych, w tym pełnienia służby patrolowej w trudnym terenie parkowym, gdzie ścigano sprawców pospolitych przestępstw takich, jak kradzieże, czy rozboje. Do dodatkowych zadań Policji Konnej należało również wystawiane stałych posterunków honorowych przy ważnych obiektach w miastach, np. na Placu Zamkowym w Warszawie przy Belwederze, czy na Wawelu w Krakowie. Szwadron Policji Konnej brał również czynny udział w walkach prowadzonych podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Zakończenie wojny nie oznaczało dla Państwowej Policji Konnej spokojnej służby. Ważnym zadaniem, jakie zostało jej powierzone w ochronie bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej był udział w ochronie zewnętrznych granic państwa. Poza przedstawionymi wcześniej zadaniami, Policji Konnej przypadła bardzo niewdzięczna rola tłumienia strajków i zamieszek robotniczych, a w Warszawie patrole konne pilnowały lotnisk, które wówczas nie były ogrodzone i nie posiadały betonowych pasów.
Istotną zmianą, jaka zaistniała w Państwowej Policji Konnej było utworzenie w 1936 r. Dywizjonu Konnego Policji Państwowej, na który składało się pięć szwadronów, liczących średnio około 100 policjantów. Szwadrony 1 i 2 stacjonowały w Warszawie, 3 i 4 w Kamionce Strumiłowej (woj. tarnopolskie), a 5 w Roju. Taka struktura Dywizjonu Konnego Policji Państwowej utrzymała się aż do momentu wybuchu II Wojny Światowej.1)
Koń w powojennej Policji pojawia się w służbie od 1972 r., kiedy to na mocy Zarządzenia Organizacyjnego Nr 026 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 01 marca 1972 r. Komendant Stołeczny Milicji Obywatelskiej w Warszawie Rozkazem Organizacyjnym Nr 07/Wm/72 z dnia 21 marca 1972 r. powołał Pluton Konny mieszczący się w strukturach organizacyjnych Zmotoryzowanego Oddziału Komendy Stołecznej Milicji Obywatelskiej. Ówczesny Pluton Konny posiadał na stanie 22 konie służbowe. 2)
Kolejne jednostki konne Policji, zgodnie z chronologią, powoływane były:
- 1993 r. – w Komendzie Powiatowej Policji w Tomaszowie Mazowieckim,
- 1998 r. – w Komendzie Miejskiej Policji w Częstochowie,
- 2000 r. – w Komendzie Miejskiej Policji w Poznaniu,
- 2000 r. – w Komendzie Miejskiej Policji w Chorzowie,
- 2000 r. – w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie,
- 2002 r. – w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Szczecinie.3)
Obecnie w Policji służba patrolowa z udziałem 64 policjantów i 69 koni służbowych realizowana jest na terenie kraju w siedmiu jednostkach organizacyjnych Policji (w sześciu garnizonach). Zgodnie z ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji oraz uchylonym rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 września 1990 r. w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobów użycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego, podczas działań Policji, przez ustawę z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, koń służbowy może być używany w Policji jako środek przymusu bezpośredniego.
Poniższe zestawienie prezentuje liczbę zatrudnionych policjantów-jeźdźców i kandydatów na jeźdźców w komórkach konnych Policji oraz stan ilościowy koni służbowych na dzień 31 grudnia 2014 r.
- Sekcja Konna i Przewodników Psów Służbowych Wydziału Wywiadowczo-Patrolowego Komendy Stołecznej Policji: 22 funkcjonariuszy, 24 konie służbowe;
- Zespół Konny Wydziału Zabezpieczenia Miasta Komendy Miejskiej Policji w Poznaniu:12 funkcjonariuszy, 13 koni służbowych;
- Zespół Konny Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Chorzowie: 6 funkcjonariuszy, 7 koni służbowych;
- Zespół Konny Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Częstochowie: 4 funkcjonariuszy, 6 koni służbowych;
- Zespół Konny z/s w Zaczerniu Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie: 7 funkcjonariuszy, 5 koni służbowych;
- Zespół Konny Wydziału Prewencji Komendy Powiatowej Policji w Tomaszowie Mazowieckim: 6 funkcjonariuszy, 7 koni służbowych;
- Zespół Konny Wydziału Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Szczecinie: 7 funkcjonariuszy, 7 koni służbowych.
Zadania ustawowe Policji realizowane są przez policjantów-jeźdźców na zasadach określonych w zarządzeniu Nr 884 Komendanta Głównego Policji z dnia 21 lipca 2009 r. w sprawie metod i form wykonania przez policjantów zadań z użyciem koni służbowych, szczegółowych zasad szkolenia oraz norm wyżywienia (Dz. Urz. KGP z 2009 r. Nr 10, poz. 51, z późn. zm.).
W związku ze zmianami wynikającymi z zarządzenia Nr 8 Komendanta Głównego Policji z dnia 15 marca 2013 r. w sprawie regulaminu Komendy Głównej Policji (Dz. Urz. KGP z 2013 r. poz. 25) oraz regulaminu Centrum Szkolenia Policji z dnia 14 stycznia 2014 r. zmieniającego regulamin Centrum Szkolenia Policji, problematyka związana ze szkoleniem i wykorzystaniem m.in. koni służbowych w Policji, w tym testowanie sprawności użytkowej, a także opracowywanie i wdrażanie standardów oraz koordynowanie realizacji zadań związanych z ich utrzymaniem i wykorzystaniem, została przekazana do Centrum Szkolenia Policji.
Liczba policjantów pełniących służbę w komórkach konnych Policji i koni w porównaniu z ostatnimi pięcioma latami osiągnęła najwyższy stan ilościowy. W 2014 r. zakupiono do Policji 10 koni (tj. o 7 koni więcej niż w 2013 r.). Komenda Wojewódzka Policji w Szczecinie zakupiła 4 konie, po 2 konie zakupiła Komenda Wojewódzka Policji w Poznaniu, Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach oraz Komenda Stołeczna Policji. W pozostałych jednostkach nie dokonywano zakupu koni do służby w Policji.
Z Rejestru koni służbowych wycofanych ze służby w Policji (stan na dzień 31 grudnia 2014 r.), prowadzonym na podstawie nadsyłanych przez KWP/KSP Protokołów wycofania konia ze służby w Policji do Centrum Szkolenia Policji wynika, że w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2014 r., z jednostek organizacyjnych Policji zostały wycofane 2 konie służbowe. Przyczyną wycofania koni ze stanu Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu oraz Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach były padnięcia spowodowane komplikacjami po leczeniu.
Zgodnie z postanowieniami § 21 ust. 5 zarządzenia Nr 884 Komendanta Głównego Policji z dnia 21 lipca 2009 r. w sprawie metod i form wykonania przez policjantów zadań z użyciem koni służbowych, szczegółowych zasad szkolenia oraz norm wyżywienia (Dz. Urz. KGP Nr 10, poz. 51, z późn. zm.) szkolenie dla kandydatów na jeźdźców realizowane jest dwuetapowo, na podstawie odrębnych programów doskonalenia zawodowego dla jeźdźców i koni służbowych. Kandydat na jeźdźca, który pozytywnie ukończył pierwszy etap szkolenia, może pełnić służbę na koniu posiadającym co najmniej atest pierwszego stopnia oraz pod nadzorem policyjnego instruktora jeździectwa. Weryfikacja umiejętności kandydata na jeźdźca następuje podczas przeprowadzenia testowania sprawności użytkowej koni służbowych.
W 2014 r., zgodnie z postanowieniami przywołanego powyżej zarządzenia, Komendant Centrum Szkolenia Policji, na wniosek właściwych komendantów wojewódzkich/Stołecznego Policji powołał 8 komisji do przeprowadzenia testowania sprawności użytkowej koni służbowych. Testowania, którym przewodniczył przedstawiciel Zakładu Kynologii Policyjnej Centrum Szkolenia Policji, zostały przeprowadzone we wszystkich komórkach organizacyjnych Policji, mających na swoim stanie konie służbowe.
Z danych zawartych w protokołach z zajęć testowania sprawności użytkowej koni służbowych wynika, że w 2014 r. kurs doskonalenia zawodowego w zakresie podstawowego szkolenia jeździeckiego, ukończyło 3 kandydatów na jeźdźców (tj. o jednego policjanta mniej niż w 2013 r.), a kurs doskonalenia zawodowego w zakresie zaawansowanego szkolenia jeździeckiego 8 policjantów (tj. o 3 policjantów więcej niż w 2013 r.). Natomiast, zgodnie z informacjami uzyskanymi od policyjnych instruktorów jeździectwa, aktualnie 12 kandydatów na jeźdźców odbywa szkolenia na przedmiotowych kursach realizowanych w wybranych KWP/KSP.
Aktualnie 10 koni jest w trakcie szkolenia, 3 posiadają atest pierwszego stopnia, a 56 atest drugiego stopnia.
W dniu 20 kwietnia 2015 roku Zastępca Komendanta Głównego Pan insp. Cezary Popławski zaakceptował opracowaną w Zakładzie Kynologii Policyjnej Centrum Szkolenia Policji Informację dot. funkcjonowania komórek konnych Policji w 2014 r.
podkom. Izabela Dobrowolska – specjalista Zakładu Kynologii Policyjnej CSP
Bibliografia:
- Aleksander Głogowski, Konna Policja Państwowa, Kraków 2014 r.
- www.policja.waw.pl
- asp. Agnieszka Kacprzak KWP w Szczecinie.